Bệnh giun đũa chó là gì?

Giun đũa Toxocara canis được tìm thấy ở chó từ thế kỷ 18, nhưng phải đến năm 1908 khi Nutall và Strickland C. tìm thấy 17 trong số 24 chó ở Cambridge (Anh) bị nhiễm loại ký sinh trùng này thì giun đũa T. canis mới bắt đầu được nghiên cứu nhiều.

Bệnh giun đũa chó rất phổ biến tại Việt Nam vì nhiều gia đình nuôi chó cưng nhưng điều kiện vệ sinh, môi trường lại không đảm bảo. Giun đũa chó có thể để lại bệnh ở các nội tạng mà chúng tấn công, nhất là ở da, cơ, gan, thận, mắt, não…
Bệnh do giun đũa: Toxocara canis ký sinh ở ruột non, dạ dày của chó, bệnh thường xảy ra nặng ở chó non và giảm dần khi chó lớn.

Hình thái cấu tạo

Toxocara canis nhỏ hơn hầu hết các loài khác trong họ giun đũa (giun tròn). Giun đũa chó có dạng hình ống đơn giản, với phần ruột hoàn chỉnh. Giun đũa chó là loài đơn tính, có sự khác biệt rõ ràng giữa con đực và con cái. Con đực dài từ 4-6 cm, nhỏ hơn con cái. Phần đuôi sau của con đực cong theo hình bụng và phần đuôi nhọn.
Con đực có một tinh hoàn hình ống đơn cùng với các gai đơn giản, cho phép chuyển tinh trùng trực tiếp.
Giun cái thường dài khoảng 6,5 cm nhưng có thể dài tới 15 cm cùng buồng trứng rất lớn và mở rộng. Tử cung chứa tới 27 triệu trứng cùng một lúc. Trứng giun đũa có màu nâu và gần như hình cầu. Trứng có kích thước 75-90 micromet và có khả năng chống chọi tốt với thời tiết khắc nghiệt và các loại hóa chất khác nhau.

Phương thức lây truyền

Chó có thể nhiễm giun đũa T. canis qua 3 đường: qua thức ăn, nước uống; ăn thịt chó còn sống có kén mang ấu trùng; qua bào thai.
Giun đũa chó trưởng thành ký sinh trong ruột chó. Giun đẻ trứng và thải ra môi trường bên ngoài theo phân chó. Trứng phát triển trong môi trường đất từ 2 – 3 tuần và có thể sống đến 2 năm nhờ được bao bọc bằng lớp vỏ dày.
Trứng giun bay dính vào thức ăn, rau sống, nguồn nước hoặc bàn tay bẩn của người khi chơi đùa với chó, đất cát rồi đưa lên miệng.
Khi trứng lọt vào ruột người sẽ nở thành ấu trùng. Ấu trùng theo đường máu chu du đến các nội tạng: mắt, gan, phổi, não… và gây bệnh tại các vị trí này.

Loài mắc bệnh

Bệnh thấy ở chó, cáo, chó sói và nhiều động vật ăn thịt khác. Chó ở mọi lứa tuổi đều có thể bị nhiễm giun đũa, song loài T. canis ký sinh nhiều hơn ở chó con, còn T. leonina ký sinh nhiều hơn ở chó 6 tháng tuổi trở lên. Tỷ lệ nhiễm giun đũa ở chó giảm dần theo tuổi (chó sơ sinh đến 4 tháng tuổi nhiễm 53%, 6 tháng – 1 năm tuổi nhiễm 25%, trưởng thành nhiễm 12%).
Chó ngoại và chó cái nhiễm giun đũa cao (chó đực nhiễm 17%, chó cái nhiễm 28%; chó ngoại nhiễm 40,6%, chó nội nhiễm 28,1%).

Chất chứa mầm bệnh

Trứng giun đũa có trong phân của chó và những động vật mắc bệnh khác. Từ phân, trứng có thể phát tán và được lưu trữ trong đất, nước và lẫn vào thức ăn, nước uống của chó, người…

Ở chó
Ấu trùng di hành làm tổn thương một số cơ quan, tổ chức (gan, phổi, mạch máu…). Nếu nhiều giun trưởng thành ký sinh thì gây tắc ruột, có khi thủng ruột. Giun chui vào ống dẫn mật làm tắc ống dẫn mật, chó có thể chết.
Ấu trùng giun còn mang vi khuẩn đến các cơ quan, tổ chức gây viêm.

Ở người
Giun đũa Toxocara spp. trưởng thành ký sinh ở chó, sau khi thụ tinh đẻ trứng, trứng theo phân ra ngoài, gặp điều kiện thuận lợi phát triển thành trứng có sức gây bệnh. Người có thể nhiễm ấu trùng giun đũa Toxocara spp. do ăn phải thức ăn, nước uống có lẫn trứng có sức gây bệnh hoặc do dùng tay bị ô nhiễm trứng có sức gây bệnh cầm thức ăn ăn.
Vào cơ thể người, trứng Toxocara spp. giải phóng ra ấu trùng, ấu trùng này di hành đến mắt hoặc các cơ quan khác trong cơ thể (như não, mắt, các cơ quan nội tạng) và gây tác hại cho cơ thể người.

Bệnh giun đũa

Triệu chứng:
Chó mất tính thèm ăn, thiếu máu, gầy còm, chậm lớn, đi phân có giun, ói ra giun, nôn mửa, táo bón, sau ỉa chảy.Bụng chướng to, lông xù. Có khi có triệu chứng giống thần kinh như động kinh hay bệnh dại.
Nhiễm nặng có thể gây tắc ruột, thủy thũng, tích nước xoang bụng.

()

Bệnh tích:
Xác chết gầy, lông xung quanh hậu môn dính phân bẩn. Mổ khám thấy nhiều giun đũa ở ruột non, có thể thấy giun tập trung thành búi, gây tắc ruột. Ruột non viêm cata, có nhiều điểm xuất huyết.
Ruột to hơn bình thường, bên trong chứa nhiều giun có khi gây tắc ruột, vỡ ruột, tắc ống dẫn mật, niêm mạc ruột viêm cấp, nếu nặng sẽ gây viêm phúc mạc.

Giun đũa ở dạy dày (1) – ruột non (2).

Chẩn đoán:
Đối với chó còn sống: xét nghiệm phân bằng phương pháp phù nổi tìm trứng giun đũa. Phân biệt trứng của hai loài giun trên, đồng thời theo dõi triệu chứng lâm sàng của con vật ói ra giun, phân có giun, gầy còm, bụng to.
Đối với chó đã chết: mổ khám tìm giun đũa ở ruột non và dạ dày chó.

Bệnh ở người
Triệu chứng của những người bị bệnh bao gồm: nhức đầu, đau cơ bắp, tiêu chảy và có các triệu chứng giống bệnh cúm (ho, sốt bất thường khó thở…).
Người nhiễm ấu trùng giun đũa chó có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, khó xác định, phụ thuộc nhiều vào số lượng, vị trí ký sinh của ấu trùng và đáp ứng của cơ thể người bị nhiễm.
Gồm có hai nhóm triệu chứng chính:
– Hội chứng ấu trùng di chuyển nội tạng, có các triệu chứng chung như: mệt mỏi, ăn kém, thể trạng yếu, sốt bất thường và có dạng dị ứng (nổi mẩn ngứa, nổi ban, mề đay…). Tuy nhiên, các biểu hiện lâm sàng cho dù là điển hình, cũng rất dễ nhầm với các bệnh khác.
– Bệnh ấu trùng giun đũa chó ở mắt: bệnh có triệu chứng giảm thị lực, viêm mắt hoặc gây tác động có hại đến võng mạc. Thông thường thì mắt nào có ấu trùng ký sinh mới thể hiện triệu chứng của bệnh.
Ngoài ra, ít gặp nhóm thứ ba là bệnh “Toxocara spp. biến đổi” (Convert Toxocariosis). Trường hợp này thấy ở những bệnh nhân có huyết thanh chẩn đoán giun đũa chó dương tính kết hợp với một số triệu chứng hay dấu hiệu lâm sàng có tính hệ thống và khu trú ở một số vùng nhất định của cơ thể nhưbụng (đau bụng), thần kinh (khiếm khuyết về tâm thần, động kinh), phổi (suyễn), da (dị ứng kéo dài).

Điều trị:
Tẩy giun cho chó
Nên tẩy giun cho chó lúc 2 tuần tuổi, tẩy cả chó mẹ trong giai đoạn này. Sau 2 tuần kiểm tra phân nếu có trứng giun thì lập lại.

 

Hình ảnh về giun đũa đực và cái

Phòng ngừa bệnh giun đũa ở chó

* Tại khu vực nhà bạn, lau chùi sạch sẽ chuồng trại, khu vực cún cưng lui tới, đặc biệt trên ghế, giường ngủ ít nhất 1 lần mỗi tuần.
* Thu dọn phân cún cưng, không để bừa bãi ngoài đường và cột chặt miệng túi bỏ vào thùng rác có nắp đậy.
* Sau khi chơi đùa, tắm rửa, chăm sóc cún cưng… cần rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch.
* Ngay khi chỉ chạm vào cún cưng, trước và sau khi ăn, bạn cũng cần rửa tay.
* Đưa chó, mèo… của bạn đến bác sĩ thú y để kiểm tra và tẩy bệnh giun đũa định kỳ.